Peters gereedschapset

Wat voor persoon zie je voor je als je denkt aan een CEO van een techbedrijf? Is het een man? En als je aan een basisschoolleerkracht denkt? Een vrouw? Dit is een gender bias: een vooroordeel voor of tegen een gender. Het doel van dit project is om de gender bias in onze samenleving uit te lichten. Het zit in producten, zoals smartphones die te groot zijn voor vrouwelijke handen en kogelvrije vesten die geen rekening houden met grotere borsten, maar het zit ook in ons hele denken. We zijn male-biased. We zien de man en het mannelijke als de standaard in de westerse maatschappij:


    • We verwijzen met mannelijke voornaamwoorden naar iets of iemand die we niet kennen (‘iemand in z’n tas vergeten’).
    • Als vrouw kan ik in mannelijke kleding rondlopen, maar een man in vrouwelijke kleding wordt aangekeken.
    • Het neutrale poppetje op het stoplicht en op verkeersborden is exact hetzelfde poppetje als die op het boordje bij de mannen wc’s.
 
Hoe komt dit nou? Omdat we in een patriarchale samenleving leven. Dat betekent dat we meer waarde hechten aan ‘mannelijke’ kenmerken en eigenschappen (zoals competitief, overtuigen en resultaatgericht zijn). Doordat we bijvoorbeeld meer waarde hechten aan resultaten dan aan het proces, wordt de eigenschap ‘resultaatgericht zijn’ de norm. Dit zorgt vervolgens voor een androcentrische samenleving: de man en het mannelijke worden als de standaard gezien. De vrouw en het vrouwelijke als ondergeschikt. Die mannelijke standaard heb ik Peter genoemd, naar aanleiding van een onderzoek waaruit bleek dat er meer mensen Peter heten in topfuncties dan dat er vrouwen zijn in topfuncties (Voss, 2020).
 

In mijn project wil ik benadrukken dat zo’n mannelijke standaard niet alleen voor niet-mannen frustrerend is, maar ook voor mannen zelf. In het patriarchaat zijn er bepaalde verwachtingen waar je aan moet voldoen, ook als man zijnde. Zo moet je als man succesvol zijn in je werk, kunnen klussen in huis en de kostwinner zijn. Je mannelijkheid wordt gekoppeld aan je productiviteit. De norm die we hebben om een ‘echte man’ te zijn, daar kan niemand aan voldoen.

Gereedschap wordt vaak als iets mannelijks gezien. Het gereedschap dat hier hangt is gemaakt van rubber, chocola, kaarsenwas en gips. Hierdoor is het voor niemand effectief te gebruiken, net zoals niemand aan de mannelijke norm kan voldoen. De tools staan dus voor de mannelijke norm en het construct van mannelijkheid: het is voor niemand nuttig dat ze bestaan. Daarom geven we ze een mooi afscheid. Je mag een kaarsje aansteken aan de grote hamer kaars ter herinnering aan de mannelijke norm. Hiermee zeg je je bewust te zijn van, en neem je afstand van die norm en van het construct van mannelijkheid. Door het branden van de kaarsen verdwijnt een deel van het gereedschap, zoals bewustwording een eerste stap is om de mannelijke norm te laten verdwijnen.